Temperatury w Europie ocieplają się dwukrotnie szybciej niż średnia światowa a zmiany klimatyczne mają wielowymiarowy wpływ na zdrowie i czynniki warunkujące zdrowie Europejczyków. Ocieplenie klimatu wpływa także na wydłużenie sezonu aktywności kleszczy i ich zwiększoną przeżywalność. Zauważalna jest rosnąca tendencja w zakresie przystosowania klimatycznego kleszczy, zwiększając czas ich żerowanie i powodując wzrost narażania na potencjalne przenoszenie przez nich patogenów.
Chociaż istnieje wiele gatunków kleszczy przenoszących patogeny, dominującymi europejskimi wektorami są kleszcze Ixodes ricinus, w tym Borrelia burgdorferi, która wywołuję boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu (TBE) – dwie z najpowszechniejszych chorób przenoszonych przez kleszcze na świecie.
Kilka krajów europejskich zgłosiło, że Ixodes ricinus migrował na północ i na wyższe wysokości. Rocznie w Europie zgłaszanych jest około 65 000 przypadków boreliozy. Natomiast średni roczny poziom zgłoszeń kleszczowego zapalenia mózgu wzrósł o około 400 % w europejskich obszarach endemicznych w ciągu ostatnich 30 lat. Z pewnością jest to także wynik obecnie skuteczniejszych metod wykrywania i diagnozowania. Wysoka częstość występowania obu tych chorób jest skorelowana z łagodnymi zimami i ciepłymi, wilgotnymi latami.
Wyższe temperatury przyśpieszają rozwój kleszczy, zwiększają produkcję jaj, zwiększają gęstość zaludnienia i przesuwają zasięg geograficzny na północ i wyższe wysokości. Dodatkowo cieplejsza pogoda może prowadzić do większych populacji gryzoni, a tym samym do bardziej aktywnych kleszczy, co powoduje zwiększone ryzyko zakażenia TBE u ludzi.
Według raportu opublikowanego przez Lancet Countdown w 2022 roku wzrost liczby miesięcy ciepłych określający największą przydatność klimatu dla rozwoju kleszczy wykazała Europa Wschodnia i Azja Zachodnia, szczególnie w okręgach wiejskich i obszarach charakteryzujących się dużą deprywacją społeczną.
W Europie Wschodniej, jak i Azji Zachodniej nastąpiło największe wydłużenie tych miesięcy o 0,68 miesiąca dla lat 1951–60 i 0,58 miesiąca dla 2013–22.
Źródła:
https://climate-adapt.eea.europa.eu/
www.thelancet.com “The 2024 Europe report of the Lancet Countdown on health and climate change: unprecedented warming demands unprecedented action”
